رابطه ی کنترل شغلی با سطح استرس و سلامت ذهن کارکنان شرکت پتروشیمی اصفهان

مقدمه: یکی از منابع مهم استرس (stress) در محیط کار، از این احساس افراد ناشی می شود که روی شغل خود کنترل ندارند و این مسأله در نهایت سلامت ذهن (swb: subject well–being) و سلامت جسمانی آنان را به خطر می اندازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه ی کنترل شغلی با سطح استرس و سلامت ذهن افراد بود. روش ها: پژوهش حاضر، توصیفی از نوع رابطه ای بود و جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه ی کارکنان مشغول به کار شرکت پتروشیمی استان اصفهان در سال 1387 تشکیل دادند. تعداد افراد جامعه 510 نفر بود که 151 نفر از آنان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و به پرسش نامه ی کنترل شغل به عنوان متغیر پیش بین، و پرسش نامه های سلامت ذهن و استرس در شغل به عنوان متغیرهای ملاک، پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل manova تک گروهی تجزیه و تحلیل شد. همچنین، در این پژوهش میانگین متغیرهای سلامت ذهن و استرس در گروه های مختلف کاری (عملیاتی، پشتیبانی و ستادی) با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه و آزمون شفه (برای مقایسه های زوجی) مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها: کنترل شغلی با استرس در شغل رابطه ی منفی و معنی دار (36/0- = ß، 001/0 > p) و با سلامت ذهن، رابطه ی مثبت و معنی دار (34/0 = ß، 001/0 > p) داشت. همچنین، بین میانگین های سلامت ذهن (03/0 = p) و استرس (03/0 = p) در گروه های شغلی عملیاتی و ستادی تفاوت معنی دار وجود داشت. نتیجه گیری: اگر مشاغل به گونه ای باشند که افراد تأثیری بر تصمیمات شغلی و شیوه ی عمل خود نداشته باشند، باعث ایجاد استرس در افراد شده، سلامت ذهن آن ها را نیز به خطر می اندازد. بنابراین، فراهم آوردن نوعی قدرت کنترل بر شغل افراد، از طریق ایجاد شیوه هایی مانند مشارکت دادن آنان در فرایند تصمیم گیری یا ایجاد امکان برای تنظیم برنامه ی وظایف خود، استرس را در افراد کاهش و سلامت ذهن آن ها را بهبود می بخشد.